معرفی کتاب«زندگانی فاطمه زهرا(س)» نوشته باقر شریف قریشی

شریف قرشی، برای تبیین شخصیت حضرت زهرا (س) به شرایط تاریخی زمان ولادت آن حضرت نقب می‌زند و مطرح می‌سازد که پیامبر (ص) در اوج جاهلیت اعراب و گرایش‌های زن‌ستیزانه، دخترش را مورد تکریم و تعظیم قرار داده است.

وی همچنین یادآور می‌شود که در این میان آثاری نظیر «الکوثر فی احوال فاطمة بنت‌النبی الاطهر» یا «اعلموا انی فاطمه»، ماهیت دایرةالمعارفی دارند و معارف اسلام و جنبه‌های مختلف وجودی حضرت زهرا (س) را تبیین کرده‌اند. همچنین آثاری مثل «مسند فاطمه» به نگارش درآمده‌ که در آن احادیثی که حضرت زهرا (س) از پدر گرامی خود، نقل کرده‌اند، گرد هم آمده‌اند. وی اثر خود را نیز در راستای تبیین شخصیت والای آن حضرت معرفی می‌کند و آن را تحقیقی درباره بانوی بزرگ جهان اسلام، حضرت فاطمه (س) می‌داند.

شریف قرشی، برای تبیین شخصیت حضرت زهرا (س) به موقعیت تاریخی زمان ولادت آن حضرت نقب می‌زند و مطرح می‌سازد که پیامبر (ص) در اوج جاهلیت اعراب و گرایش‌های زن‌ستیزانه، دخترش را مورد تکریم و تعظیم قرار داده است؛ چرا که پیامبر (ص) در نظر داشت تا به این وسیله، جامعه‌ای نوین بر پا کند که حقوق زن را محترم شمرد و او را در جایگاه، ارزشمند خود قرار دهد و از این رهگذر، اهمیت زن را در شریعت الهی مشخص کند.

کتاب با چنین مقدمه‌ای به تبیین جایگاه حضرت زهرا (س) از فجر نهضت اسلامی می‌پردازد و نشان می‌دهد که وی چگونه یاور و همراه پدر بزرگوار خویش بوده است تا جایی که در سن کودکی، پرستار پدر خویش بود، زخم‌های وی را درمان می‌کرد و لباس‌های پدر را از آلودگی‌هایی که توسط دشمنان ایجاد می‌شد، شست‌وشو می‌داد و برای مظلومیت پیامبر می‌گریست که چه رنج‌هایی طاقت‌فرسا برای تبلیغ دین خدا تحمل می‌کرد تا جایی که لقب «ام‌ابیها» گرفت. 

نویسنده در این کتاب، یکی از مشخصه‌های زندگی زهرا (س) را زهد در دنیا و بی‌توجهی به جاذبه‌ها و زیبایی‌های آن می‌داند و مطرح می‌کند که هرگز درباره آن حضرت، نقل نشده است که از شوهر خود، زرق و برق دنیا را طلب کند یا بر آن اصرار ورزد.
محبت فراوان زهرا (س) نسبت به پدر، نقل شده است که پیامبر (ص) از جنگ مدینه بازگشته بود و طبق معمول، ابتدا وارد منزل علی (ع) و زهرا (س) می‌شد پیش از آن‌ که نزد هر یک از زنان خود برود. در این هنگام فاطمه (س) به استقبال پدر آمده، صورت و چشمان آن حضرت را بوسیده و می‌گریست. پیامبر فرمود: چرا گریه می‌کنی؟

جواب داد: می‌بینم که رنگ شما پریده است.

پیامبر ایشان را آرام کرده فرمود: ای فاطمه، خداوند پدرت را برای امری عظیم برانگیخته است که هرگز بر روی زمین خانه‌ای باقی نمانده چه خانه گلی بوده یا چادری باشد مگر این‌که آن خانه به واسطه پدرت یا عزیزگشته و یا در ذلتی تاریک فرو رفته باشد.» (صفحات 66 ــ 67)

نویسنده در این کتاب، یکی از مشخصه‌های زندگی زهرا (س) را زهد در دنیا و بی‌توجهی به جاذبه‌ها و زیبایی‌های آن می‌داند و مطرح می‌کند که هرگز درباره آن حضرت، نقل نشده است که از شوهر خود، زرق و برق دنیا را طلب کند یا بر آن اصرار ورزد بلکه به زندگی ساده فقیرترین افراد اکتفا می‌کرد تا درسی باشد برای هر زن مسلمان که شوهر خویش را در تنگنا قرار ندهد و بر تهیه خوشگذرانی‌های زندگی پافشاری نکند.

از نکات جالب توجه دیگر در این اثر، نقد کتاب به آرای خاورشناسی به نام «لامنس» است که در کتاب «فاطمه و دختران پیامبر»، ابراز می‌دارد، «پیامبر (ص)، فاطمه را دوست نمی‌داشت و لذا او را همسر مردی فقیر یعنی امیرالمومنین (ع) قرار داد و جهیزیه بسیار ساده‌ای برای وی تهیه کرد». شریف قریشی با این استدلال، لامنس را مورد نقد قرار می‌دهد که اسلام اساس زندگی زناشویی را محبت میان زن و شوهر می‌داند و هیچ توجهی به زندگی اشرافی ندارد تا جایی که پیامبر (ص) می‌فرماید: «بهترین زنان امت من آنهایی هستند که کمترین مهریه را داشته باشند».

حضرت زهرا (س) سخنرانی تاریخی و بسیار مهمی در مسجد پیامبر ایراد و در آن واقعیت‌ها را افشا کرد. خطرهای عظیمی را که امت اسلامی در پیش داشت و نابسامانی‌های فراوانی که آینده مسلمین را به دلیل کنارگذاشتن اهل بیت نبوت و طهارت در بر می‌گرفت،‌ بیان فرمود. این موضع و جهتگیری‌های دیگر آن حضرت بود که عده‌ای را بر آن داشت تا پیرو راستین اهل‌بیت شوند و ایمان به آن را جزئی اساسی از عقیده خود بدانند و تفسیر احکام اسلام را تنها از روایات وارده از آن بزرگواران بگیرند.

کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)» به زندگی حضرت زهرا (س) پس از پیروزی اسلام علیه سپاه مشرکان و کافران نیز اشاره دارد و نشان می‌دهد که وی علاوه بر آن‌ که رهبری زنان مسلمان را برعهده داشت، به آنان قرآن می‌آموخت و درباره معارف اسلامی به ایراد سخنرانی می‌پرداخت تا اخلاق اسلامی و آداب و احکام اسلام را فراگیرند و با وظیفه زن مسلمان نسبت به شوهر و تربیت فرزندان خویش و دیگر مسائل تربیتی و خانوادگی آشنا شوند. همچنین مطرح می‌کند که در آن برهه از زمان، بزرگ‌بانوی اسلام زیر سایه پدر و محبت‌های بی‌اندازه، با عزت و احترام به سر می‌برد و احترام فوق‌العاده پیامبر نسبت به وی، موجب تعظیم و تکریم وی توسط بانوان مسلمان می‌شد؛ تا جایی که عموم صحابه پیامبر (ص) نیز تکریم و احترام زهرا (س) را بر خود لازم می‌دیدند.

حضرت زهرا (س) سخنرانی تاریخی و بسیار مهمی در مسجد پیامبر ایراد و در آن واقعیت‌ها را افشا کرد. خطرهای عظیمی را که امت اسلامی در پیش داشت و نابسامانی‌های فراوانی که آینده مسلمین را به دلیل کنارگذاشتن اهل بیت نبوت و طهارت در بر می‌گرفت،‌ بیان فرمود. این موضع و جهتگیری‌های دیگر آن حضرت بود که عده‌ای را بر آن داشت تا پیرو راستین اهل‌بیت شوند و ایمان به آن را جزئی اساسی از عقیده خود بدانند و تفسیر احکام اسلام را تنها از روایات وارده از آن بزرگواران بگیرند.

نویسنده کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)»، تاکید می‌کند که بحث وی تنها منحصر به مصایبی که بر حضرت زهرا (س) در جریان‌های اسفباری که پس از رحلت پدر بزرگوارش اتفاق افتاد، نخواهد بود بلکه سعی شده است تا تمام جنبه‌های مهم زندگی ارزنده او از جمله عفت و پاکدامنی، عصمت و طهارت، ایمان خالص و عمیق به خدای یگانه و دیگر صفات وی را که شباهت بسیاری به صفات پدر بزرگوارش رسول خدا (ص) داشت، مورد بررسی کامل قرار دهد و نشان دهد چگونه بیشتر صفات و خصایل زهرای اطهر، مانند پیامبر بوده است.

نسب درخشان حضرت زهرا (س)، تولد و پرورش حضرت زهرا (س)، خصوصیات شخصی حضرت زهرا (س)، زهرا (س) در قرآن و سنت پیامبر (ص)، ازدواج حضرت زهرا (س) با امیرالمومنین (ع)، فرزندان مطهر حضرت زهرا (س)، آثار علمی و فکری حضرت زهرا (س)، زهرا (س) و انقلاب عظیم اسلامی، انتخاب امیرالمؤمنین (ع) برای خلافت اسلامی، نشانه‌های رحلت به سوی خدا، فاجعه بزرگ؛ فتنه بزرگ، سخنرانی تاریخی و جاودانه حضرت زهرا (س) و به سوی جنات خلد، عناوین فصل‌های تشکیل‌دهنده کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)» هستند.

کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)»، نوشته «باقر شریف قرشی» است که سید محمدرضا مُهری آن را به فارسی برگردان کرده است. این کتاب در سه‌هزار نسخه از سوی انتشارات «بنیاد معارف اسلامی» به بهای 180 هزار ریال، روانه بازار کتاب‌های مذهبی شده است.